Ĉapitro 3: Am-deklaro

Bob: Diable! Kio okazas? Vi aspektas kiel spionoj. Ĉu mi povas sidi kun vi?
Linda: Saluton, Bob.
Tom: Bonan tagon, Bob.
Bob: Bonan tagon, Linda. Bonan tagon, Tom. Pardonu, ke mi ne salutis vin tuj.
Linda: Ne gravas. Nun vi salutis, kaj ni pardonas vin.
Bob: Ĉu vi permesas, ke mi sidu ĉe via tablo?
Linda: Kompreneble, vi sidu kun ni.
Bob: Mi tamen ne volas esti maldiskreta. Eble Tom parolas pri amo kaj preferas esti sola kun vi.
   
Tom: Mi ne parolis pri amo.
Linda: Li nur diris, ke mi estas la plej bela virino en la tuta mondo.
Bob: Li pravas. Tio ne estas amdeklaro, tio estas simpla fakto.
Tom: Prave. Simpla fakto.
Bob: Nu, certe, Linda estas tre bela, sed ne tio gravas nun.
Linda: Ne gravas, ĉu? Ne gravas, ke mi estas bela, ĉu? Jen bela deklaro!
Bob: Pardonu min. Mi volas diri, ke io estas pli grava.
Tom: Kio? Pri kio vi parolas? Kio estas pli grava?
Bob: Vi ne vidis min, dum mi proksimiĝis al vi, sed mi vin rigardis.
Linda: Mi ne komprenas, pri kio vi parolas.
   
Bob: Mi parolas pri via vizaĝo.
Linda: Kio pri mia vizaĝo? Ĉu ĝi ne estas bela?
Bob: Ho jes, ĝi estas bela, ĝi estas la plej bela en la mondo. Sed ĝi estis mistera!
Linda: Mistera? Ĉu mia vizaĝo estis mistera?
Bob: Jes. Via vizaĝo estis mistera. Fakte, viaj vizaĝoj estis misteraj. Mistera vizaĝo de spionino ĉe mistera vizaĝo de spiono. Vi aspektis strange. Vi aspektis mistere. Mi bone rigardis vin, dum mi proksimiĝis al vi, kaj estis mistera esprimo sur via vizaĝo, Linda, kaj ankaŭ sur via, Tom. Kiel mi jam diris, vi aspektis kiel spionoj.

Demandoj

  1. Kiuj aspektas kiel spionoj?
    (Linda kaj Tom / Linda kaj Bob / Bob kaj Tom / Gerda kaj la blondulo)

  2. Ĉu Bob salutas ilin tuj?
    (jes /ne)

  3. Ĉu Linda kaj Tom permesas, ke Bob sidu ĉe ilia tablo?
    (jes / ne)

  4. Kiu ne volas esti maldiskreta?
    (Bob / Tom / Linda / Gerda / la blondulo)

  5. Kio estas sur la vizaĝo de Linda?
    (bela deklaro / bona tago / mistera esprimo / io pli grava)

Ekzercoj

Ekzemplo: { -as aspekt- cxu kiel la -o -o student- ul- ? } → Ĉu la ulo aspektas kiel studento?

  1. { -as -bon- mal- ne -o pardon- -ul- }
  2. { -e -is mi post- re- -ven- }
  3. { -a- al -as -in- -j -j jun- knab- -o -o- parol- vir- }

Gramatiko

-j: plural
viro, “man” → viroj, “men virino, “woman” → virinoj, “women”
juna viro, “young man” → junaj viroj, “young men”
bela tago “beautiful day” → belaj tagoj, “beautiful days”
-i: infinitive
kompreni estas pardoni, “to understand is to forgive”
mi salutas lin, “I greet him”
mi volas saluti lin, “I want to greet him”
li komprenas, “he understands”
li povas kompreni, “he can understand”
la povo kompreni, “the ability to understand”
-is: verb, past tense
mi estis, “I was”
li venis, “he came”
ŝi amis vin, “she loved you”, “she used to love you”
-ebl: possibility
kompreni, “to understand” → komprenebla, “understandable”
vidi, “to see” → videbla “visible” → nevidebla “invisible”
ami, “to love” → amebla “who can be loved”, “lovable”
mal-: used to form opposites
ami, “to love”, ne ami, “to be unloving”, malami, “to hate”
forta, “strong”, ne forta OR neforta, “not strong”, malforta, “weak”

Extra reading: Amdeklaro

(amdeklaro = deklaro de amo = deklaro pri amo)

Izabela, pardonu min, sed mia deklaro estas plej grava. Permesu, ke mi parolu al vi. Permesu, ke mi rigardu al vi, al via bela, serioza vizaĝo. Mi min demandas, ĉu vi povas kompreni min. Eble ne. Eble vi ne povas. Okazas io stranga en mi. Io tute nekomprenebla. Vi estas tro bela. Tio estas la grava fakto, la sola vere grava fakto en la mondo.

Mi rigardis al via tro bela vizaĝo, kaj io nekomprenebla okazis en mi. Io nekomprenebla okazis al mi. Mi ne plu komprenas min. Mi ne plu estas mi. Mi rigardis vin, mi simple rigardis vin, kaj mi ne plu estas la juna malserioza knabo, kiu mi estis.

Mi estis knabo, kaj nun estas viro. Mi estis malforta, kaj mia forto nun estas nekompreneble granda. Mi estas kvazaŭ tute nova. Mi estis sola en la mondo. Nun mi povas esti kun vi. Se vi volas, kompreneble.

Mi volas proksimiĝi al vi. Mi volas esti kun vi. Mi volas paroli al vi pri la belo de la tago, pri la bono de la naturo, pri la grando de la mondo. Mi volas paroli al vi pri viaj belaj manoj, pri via bela vizaĝo.

Mi scias, ke vi estas mistera. Virinoj al mi aspektas mistere. Mi volas ke vi, mistera virino, rigardu min, amu min. Mi volas sidi ĉe via tablo, mi volas paroli kun vi dum la tuta tago, dum multaj kaj multaj tutaj tagoj. Mi scias, ke mi ne esprimas min bone. Pardonu min, mi petas. Mi estas certa, ke vi komprenas min. Sed eble ne. Eble vi ne povas kompreni. Mi volas, ke vi komprenu min, sed eble vi ne povas. Mi petas vin, montru al mi, ke vi komprenas. Montru al mi, ke vi permesas, ke mi parolu plu. Diru al mi, ke vi permesas, ke mi deklaru plu, kiel forte mi amas vin. Certe vi permesas, ĉu ne?

Ho Izabela, permesu, ke mia mano proksimiĝu al via mano, ke mia mano iomete haltu sur via mano. Ĉu ne? Ĉu vi ne volas? Ĉu vi malpermesas? Ĉu mi estas nepardonebla? Ĉu mi agis nepardoneble? Mi agis nur nature.

Mi parolas serioze. Ĉu mi estis malprava? Ĉu vi ne pardonas min? Tamen, Izabela, mi nur amas. Ĉu vi ne volas, ke mi amu vin? Ĉu vi ne povas min ami? Ĉu vi ne volas min ami? Ĉu vi ne volas min?

Permesu tamen, ke mi vin rigardu. Mi parolas plej serioze. Vi ne komprenas, ke mi amas vin, ĉu? Ĉu eble vi ne scias, ke vi estas bela, tre bela, tre tre bela, fakte?

Se vi ne volas, ke mi amu vin tute, se vi preferas, ke mi ne amu vin, eble vi tamen permesas, ke mi amu vin iomete. Nur iomete, Izabela, mi petas. Se vi ne permesas, ke mi amu vin multe, mi petas vin, permesu, ke mi amu vin iomete. Amo estas la plej alta vero en la mondo. Kio estas pli bela? Kio estas pli granda? Kio estas pli forta? Nenio.

Mi povas plej serioze deklari al vi, ke nenio estas pli bela, nenio estas pli alta, nenio estas pli forta. Mi povas ankaŭ diri: nenio estas pli natura. Tio estas la plej certa vero en la tuta mondo.

Mi amas vin, Izabela. Mi vin amas forte. Mi amas vin pli kaj pli. Mi petas vin, pardonu al mi, sed se vi povas, ankaŭ vi amu min. Ĉu vi scias, kiel simpla estas amo? Kiel simpla kaj bona ? Nenio estas pli simpla. Nenio estas pli bona.

Mi amas vin, Izabela. Pardonu, se mi parolas iom strange. Sed mia amo estas tro forta, tro grava. Ne gravas, se vi ne komprenas. La sola, simpla fakto estas, ke mi amas vin. Kaj ke tio estas bona.

Vortoj

ami to love
amo love (noun)
ankaŭ also
aspekti to look like
aspekto look, appearance; aspect
bonan tagon good afternoon, good morning, good day
ĉe at, by, next to
de of, from
deklari to state
deklaro statement, declaration
esprimi to express
esprimo expression
grava important
gravi to matter
ĝi it
jam already
kiel as, like; how
kompreneble of course (literally: understandably)
kompreni to understand
ne gravas it doesn’t matter, never mind
pardoni to forgive
permesi to allow
pli more
povas can, may
povi to be able to
preferi to prefer
pri about, concerning
saluti to greet
simpla simple
spiono spy
sur on
tablo table
tago day
tamen however, all the same, nevertheless
tio that
tuj immediately
vizaĝo face

Phrases

tio ne gravas that doesn’t matter
ne tio gravas that is not the thing that matters
li aspektas kiel studento he looks like a student